علت خونریزی پس از برداشتن رحم و تخمدان (هیسترکتومی) چیست؟ تا چه مدت خونریزی ادامه دارد آیا خونریزی بعد از برداشتن رحم طبیعی است یا خیر؟ خونریزی در چند روز اول پس از جراحی معمولا طبیعی است و نیازی به نگرانی نیست. این خونریزی به تدریج کاهش می‌یابد. اما اگر بیش از شش هفته طول کشید باید به متخصص مراجعه کنید. در این مقاله از سایت دکتر نوری نسب متخصص زنان و زایمان در کرمان، علت خونریزی بعد از هیسترکتومی را مورد بحث قرار داده‌ایم.
چرا هیسترکتومی (برداشتن رحم و تخمدان) انجام می‌شود؟
بسیاری از بانوان در سنین مختلف با دردهای شدید، عفونت و غیره همراه هستند. برای درمان باید رحم یا بخشی از آن برداشته شود. میزان برداشتن رحم با توجه به علت و شرایط فرد متفاوت است. اما معمولا کل رحم برداشته می‌شود. بیماری‌هایی نیاز به عمل هیسترکتومی دارند که در صورت بروز نیاز به برداشتن کل رحم است شامل: افتادگی رحم، فیبروم رحمی، اندومتریوز، آدنومیوز، سرطان‌های زنان، بیماری‌های عفونی و خونریزی غیرطبیعی و شدید قاعدگی می‌باشند.
علل خونریزی بعد از برداشتن رحم و تخمدان
خونریزی پس از جراحی هیسترکتومی (برداشتن رحم) به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. در ادامه به رایج‌ترین علت‌های خونریزی بعد از هیسترکتومی می‌پردازیم.
• نوع عمل هیسترکتومی انجام شده
نوع عمل هیسترکتومی می‌تواند در میزان خونریزی بعد از جراحی تاثیرداشته باشد. احتمال خونریزی در افرادی که عمل هیسترکتومی را از طریق واژن انجام داده اند بیشتر از کسانی است که این عمل را از طریق شکم انجام داده‌اند.
• باز شدن زخم جراحی شده
باز شدن بخیه‌ها یا زخم‌های جراحی یکی از دلایل خونریزی پس از هیسترکتومی است. این مشکل ممکن است به علت عفونت، عدم بهبودی کامل زخم یا باز شدن بخیه رخ دهد. در این صورت نیاز به بخیه مجدد و مصرف آنتی بیوتیک دارد.
• مصرف داروهای ضدانعقاد خون یا اختلالات خونی
افرادی که اختلالات خونی دارند یا از داروهای ضدانعقاد استفاده می‌کنند بعد از جراحی برداشتن رحم در معرض خونریزی بیشتری هستند. درمان‌های احتمالی شامل قطع داروی ضد انعقاد، تزریق خون و بستن عروق خونریزی هستند.
• آسیب به واژن یا ناحیه جراحی شده
فعالیت‌هایی مانند شستشو واژن، استفاده از تامپون و رابطه جنسی زود هنگام بعد از جراحی، احتمال دارد به ناحیه جراحی شده آسیب برساند و خونریزی ایجاد کند.
• سایر علل
عوامل دیگری از جمله عفونت محل جراحی، وجود ترشحات غیر طبیعی، برخی عوارض داروها و وضعیت سلامتی کلی فرد نیز می‌توانند باعث خونریزی واژن بعد از هیسترکتومی شوند.
انواع خونریزی پس از برداشتن رحم و تخمدان
بعد از برداشتن رحم خونریزی‌هایی که اتفاق می‌افتد طبیعی یا غیرطبیعی هستند. در ادامه بیشتر به این موضوع پرداخته‌ایم.
خونریزی طبیعی بعد هیسترکتومی
بعد از عمل جراحی معمولا کمی خونریزی خواهید داشت که تا 6 هفته ادامه دارد. این خونریزی تا زمان برداشتن بخیه و یا جذب بخیه ممکن است ادامه داشته باشد. در بیشتر موارد رنگ خونریزی قرمز، قهوه‌ایی یا صورتی است. با گذشت زمان رنگ خونریزی روشن‌تر و مقدار آن کمتر خواهد شد.
میزان خونریزی به نوع هیسترکتومی بستگی دارد. مثلا درهیسترکتومی لاپاراسکوپی میانگین میزان خونریزی بین 50 تا 100 میلی‌لیتر (حدود یک چهارم تا نیم فنجان) است. اما در هیسترکتومی شکمی این میزان بیشتر بوده و به بالای 200 میلی‌لیتر (حدود سه چهارم فنجان) می‌رسد.
خونریزی غیر طبیعی بعد هیسترکتومی
اگر خونریزی پس از هیسترکتومی شبیه به یک قاعدگی شدید باشد، همچنین بیش از 6 هفته ادامه داشته باشد و با گذشت زمان شدیدتر یا به طور ناگهانی شروع شود می‌تواند نشان دهند مشکلی وجود دارد. از جمله دلیل خونریزی هموراژیک یا پارگی کاف واژن می‌تواند باشد. اگر چه این احتمال بسیار کم است اما باعث خونریزی واژینال شوند.
در برخی موارد حتی بعد از ماه‌ها یا سال‌ها پس از هیسترکتومی ممکن است خونریزی واژینال رخ دهد. این خونریزی می‌تواند به دلیل آتروفی واژن یا بیماری‌های دیگر مانند سرطان باشد. در صورت هرگونه بروز خونریزی واژن بعد از گذشت 6 هفته از جراحی، با پزشک مشورت کنید.
- خونریزی (Hemorrhage)
احتمال دارد بعد از جراحی خونریزی رخ دهد. احتمال خونریزی در جراحی لاپاراسکوپی بیشتر است. دلیل آن به طور واضح مشخص نیست اما ممکن است به دلیل خونریزی از رگ‌های رحم یا رگ‌های دهانه رحم و واژن باشد. علائم آن می‌تواند شامل خونریزی ناگهانی یا شدید واژن باشد.
در مطالعه‌ایی بر روی 1613 خانم که هیسترکتومی انجام دادند، 21 نفر دچار خونریزی ثانویه شدند. از این تعداد، 10 نفر خونریزی خفیف زیر 200 میلی‌لیتر و 11 نفر خونریزی شدید بیش از 200 میلی‌لیتر داشتند. این خونریزی‌ها معمولا بین 3 تا 22 روز بعد از جراحی رخ داده است.
- پارگی کاف واژن
در مواردی که هیسترکتومی کامل یا رادیکال انجام شود ممکن است کاف واژن پاره شده و باعث خونریزی واژینال شود. احتمال این اتفاق بین 0.14 تا 4.0 درصد است. در بیمارانی که هیسترکتومی لاپاراسکوپی یا رباتیک انجام داده‌اند این اتفاق شایع‌تر است.
پارگی کاف واژن هر زمان پس از عمل هیستراکتومی می‌تواند اتفاق بیافتد. علائم پارگی کاف واژن شامل موارد زیر است:
- احساس درد در ناحیه لگن یا شکم
- احساس فشار در واژن
- ترشحات آبکی
در صورت بروز این علائم سریعا به پزشک مراجعه کنید. ممکن است این پارگی بدون دلیل مشخص یا به علت رابطه جنسی، حرکات روده و سرفه یا عطسه رخ داده باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر بعد از جراحی هیسترکتومی دچار موارد زیر شدید حتما به پزشک خود مراجعه کنید:
- خونریزی که با گذشت زمان شدیدتر و تیره‌تر شده است.
- خونریزی که بیش از شش هفته همچنان ادامه دارد.
- خونریزی ناگهانی بعد از جراحی.
- خونریزی همراه با علائم غیر طبیعی دیگر مانند: تهوع ، استفراغ ، احساس درد هنگام ادرار، تورم و ترشح محل جراحی شده.
چه زمانی به اورژانس مراجعه کنید؟
در صورت بروز علائم زیر پس از جراحی هرچه سریع‌تر به فوریت‌های پزشکی مراجعه کنید:
- ترشحات آبکی یا بسیار سنگین
- خونریزی به رنگ قرمز روشن
- درد در قفسه سینه
- مشکلات تنفسی
- شدت درد بالا
- تب بالا
درمان خونریزی پس از برداشتن رحم و تخمدان
خونریزی طبیعی بعد از هیسترکتومی نیازی به درمان خاصی ندارد. در دوران نقاهت از شورت‌های جذب و پدهای بهداشتی برای کنترل خونریزی استفاده کنید. برای درمان خونریزی غیرطبیعی فقط باید به پزشک مراجعه کنید تا علت را شناسایی کرده و روش درمان تعیین شود.
پک کردن واژن، بخیه زدن محل جراحی، انتقال خون در صورت لزوم گزینه‌های خط اول درمان خونریزی بعد از عمل هیسترکتومی هستند.
در صورت پارگی کاف واژن، باید در طول جراحی ترمیم شود. ترمیم پارگی کاف واژن به روش‌های مختلفی از جمله: روش شکمی، لاپاراسکوپی، واژینال و ترکیب دو روش باتوجه به تشخیص پزشک انجام می‌شود.
نتیجه گیری
خونریزی پس از برداشتن رحم در 6 هفته اول طبیعی است و به مرور کاهش می‌یابد. اما در صورت ادامه داشتن می‌تواند نشانه مشکلاتی مانند همواژی یا پارگی کاف واژن و غیره باشد. نیاز به بررسی و درمان توسط پزشک دارد.
