فیبروم رحم یکی از مشکلات شایع در زنان است و به ویژه در سنین باروری دیده می‌شود. توده‌های خوش‌خیم که ازبافت عضلانی و فیبروزی رحم تشکیل می‌شوند و باعث بروز مشکلاتی چون خونریزی شدید، احساس دردهای لگنی و اختلالات باروری می‌شوند. اگرچه برخی از فیبروم‌ها بدون علائم هستند. در مقاله متخصص زنان و زایمان بیشتر درباره علائم، عوارض و روش درمانی فیبروم رحم پرداخته‌ایم.
فیبروم رحم (میوم) چیست؟
فیبروم رحم یکی از بیماری‌های شایع در بین زنان است که به عنوان تومور خوش خیم عضله صاف رحم شناخته می‌شود. این توده‌ها می‌توانند در داخل یا اطراف رحم ایجاد شوند و با نام “میوم” نیز شناخته می‌شوند. در برخی موارد این توده‌ها در دهانه رحم ظاهر می‌شوند اما معمولاً در بخش بالایی رحم نیز وجود دارند.
این بیماری در حدود 50 درصد از زنان در سنین باروری، یعنی 25 تا 40 سالگی دیده می‌شود. بسیاری از فیبروم‌ها علائمی ندارند و تنها از طریق سونوگرافی شناسایی می‌شوند. اما در موارد شدیدتر علائمی مانند افزایش خونریزی قاعدگی، درد لگن، درد شدید در دوران قاعدگی و حتی مشکلات باروری ممکن است بروز کنند.
علت تشکیل فیبروم رحم چیست؟
تاکنون برای فیبروم رحم دلیل قطعی وجود ندارد اما برخی ازعلل آن را می‌توان در نظر گرفت از جمله مواردی که در ادامه آورده شده است:
- ژنتیک: در صورتی که در بین اعضای خانواده فردی باشد که مبتلا به فیبروم رحم باشد احتمال ایجاد این بیماری وجود دارد.
- تغییرات هورمونی: تولید هورمون پیش از دوران یائسگی توازن ندارد بنابراین فیبروم در خانم‌ها بیشتر است.
- کاهش تولید پروژسترون: اگر میزان هورمون پروستروژن نسبت به هورمون استروزن کمتر باشد ابتلا به فیبروم رحم را افزایش می‌دهد.
- سلامتی بدن: احتمال ابتلا به میوم رحم در خانم‌ها با اضافه وزن و فشارخون بالا بیشتر است. خانم‌هایی که اضافه وزن دارند تخمدان و چربی بدن هر دو نیزهورمون استروژن را تولید می‌کنند که موجب فیبروم رحم می‌شود.
- مصرف غذاهای حاوی قند: مواد غذایی حاوی قند مانند الکل، کربوهیدرات، محصولات فرآوری شده می‌توانند موجب میوم رحم شوند.
- گوشت قرمز: مصرف گوشت قرمز می‌تواند احتمال ابتلا به فیبروم رحم را افزایش دهد.
- قاعدگی زودرس: یکی دیگر ازعلت‌های مبتلا شدن به میوم رحم زود شروع شدن دوران قاعدگی است.
- یائسگی دیر‌رس: از دلایل دیگر رشد میوما در رحم دیر یائسه شدن است.
- التهاب رحم، سقط جنین و استرس بالا از دلایل دیگر ابتلا به فیبروم رحم هستند.
علائم فیبروم رحم:
میوم‌‌های رحمی معمولاً هیچ علائمی ندارند و در سونوگرافی به صورت اتفاقی مشاهده می‌شوند. اما در برخی موارد ممکن است با علائمی مانند خونریزی همراه باشد. در حالت کلی علائم این بیماری به عواملی از جمله محل قرارگیری و سایز توده‌ها بستگی دارد. این عوامل می‌تواند باعث تغییر در چرخه قاعدگی، ایجاد خونریزی شدید، لکه بینی و لخته‌های خون شود.
اگر توده‌های فیبروم بزرگ باشند با علائمی مانند موارد زیرهمراه خواهد بود:
- کم خونی به دلیل از دست دادن خون در دوران قاعدگی
- ناتوانی در تخلیه مثانه یا تکرار ادرار
- احساس درد هنگام آمیزش جنسی
- خونریزی بین دو چرخه قاعدگی
- حس فشار در مقعد و لگن
- سقط جنین یا ناباروری
- بزرگی شکم و رحم
- فشارداخل شکم
- یبوست
انواع فیبروم رحم:
فیبروم رحم دو نوع خوش خیم و بدخیم تقسیم بندی شده است. حدود 95 درصد افراد دچار فیبروم خوش خیم می‌شوند. فقط 5 درصد به نوع بدخیم این عارضه مبتلا می‌شوند. در موارد بسیار نادر احتمال دارد در طول زمان فیبروم به تومور سرطانی تبدیل شود.
فیبروم رحم با توجه به محل رشد در رحم و علائمی که دارد به سه دسته تقسیم می‌شود:
فیبروم اینترامورال (فیبروم داخل دیواره)
میوم ها از ابتدا از نوع اینترامورال هستند. هنگامی به سمت حفره رحم می‌روند به فیبروم یا میوم ساب موکوزال تبدیل می‌شوند و زمانی به سمت حفره شکم روند به نوع فیبروم ساب سروزال تبدیل می‌شوند.
فیبروم ساب موکوزال (فیبروم زیر مخروطی)
این نوع فیبرال از رایج‌ترین نوع فیبروم هاست که محل قرارگیری آن زیردهانه رحم است. از علائم آن می‌توان به دردهای شکمی و خونریزی در خانم‌ها اشاره کرد. میوم‌ها رگ‌های خونی زیادی دارند به همین علت هنگام قاعدگی خونریزی را شدید می‌کنند.
فیبروم ساب سروزال (فیبروم خارج از رحم)
این نوع فیبروم خارج از رحم تشکیل شده و رشد می‌کند. در برخی موارد اندازه فیبروم ساب سروزال به اندازه یک هندوانه هم می‌رسد که موجب درگیری نواحی اطراف لگن و شکم هم می‌شود. فشار به مثانه و اضافه وزن در بانوان ازعلائم این نوع میوم است.
تشخیص فیبروم رحمی چگونه است؟
تشخیص فیبروم رحم توسط پزشک متخصص زنان انجام می‌شود. اصلی‌ترین این روش معاینه لگن است که وضعیت، اندازه و شکل رحم بررسی می‌شود. در برخی موارد برای تشخیص دقیق‌تر ممکن است آزمایش‌های دیگری نیز انجام شود.
سونوگرافی لگن | این روش با امواج صوتی، تصاویر رحم و فیبروم‌ها را نشان می‌دهد. |
ام آر آی | در روش ام آر آی تصاویری دقیق از رحم، تخمدان و سایر اندام‌های لگنی ارائه می‌دهد. |
هیستروسکوپی | پزشک متخصص با یک دستگاه دوربین دار از طریق واژن و دهانه رحم، داخل را بررسی می‌کند و در صورت نیاز بیوپسی انجام می‌دهد. |
لاپاراسکوپی | پزشک با یک لوله کوچک و روشن از طریق برش شکمی، بیرون رحم و ساختارهای اطراف را بررسی کرده و درصورت نیاز بیوپسی می‌گیرد. |
هیستروسونوگرافی | با تزریق سالین استریل، حفره رحم را گسترش داده و تصاویر دقیقی از فیبروم رحم ارائه می‌دهد. این روش برای خانم‌های باردار انجام می‌شود. |
هیستروسالپنگوگرافی | با تزریق رنگ و اشعه ایکس، لوله‌های فالوپ و حفره رحم بررسی می‌شود. این روش برای خانم‌های نابارور انجام می‌گیرد وفیبروم‌های مخروطی را نشان می‌دهد.
|
فیبروم رحم چه عوارضی دارد؟
شایع‌ترین تومور در بانوان در سنین باروری فیبروم‌ها هستند. عوارض ناشی از فیبروم رحم بسیار نادر است، اما هنگامی که رخ می‌دهند بر کیفیت زندگی بانوان تاثیرمنفی قابل توجهی خواهند داشت. برخی از این عوارض عبارتند از:
- یبوست
- تنسموس
- جدا شدن جفت
- مشکلات کلیوی
- اختلال رشد جنین
- احساس سیری کاذب
- رابطه جنسی دردناک
- ناباروری یا سقط جنین
- کم خونی یا خونریزی واژن
- احساس خستگی و سنگینی
- احساس فشار و سفت شدن معده
روش درمان فیبروم رحم:
درمان دارویی
هورمون‌های استروژن و پروزسترون که از غده هیپوفیز ترشح می‌شوند برای تحریک تخمدان‌ها ساخته شده‌‌اند. مهار کردن این دو هورمون موجب متوقف کردن رشد فیبروم می‌شود. درمان دارویی می‌تواند این دو هورمون را مهار کرده و از رشد فیبروم جلوگیری کند.
مانند داروهای ضد استروژن و داروهای ضد ترشح پروژسترون که موجب کند شدن رشد یا کاهش حجم فیبروم می‌شوند. همچنین درمان‌های هورمونی و ضدالتهاب که به تنظیم هورمون‌ها، کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند.
جراحی فیبروم رحم
هنگامی که فیبروم رحم علائم شدیدی ایجاد کند یا به اندازه‌ایی برسد که دارو درمانی فایده‌ایی نداشته باشد جراحی فیبروم رحم انجام می‌شود. این جراحی بسیار پیچیده و حساس است بنابراین باید توسط پزشک متخصص با تجربه انجام شود. روش‌‌های جراحی رایج از جمله: برداشتن فیبروم‌های رحمی (میومکتومی)، برداشتن فیبروم رحم با ایجاد برش های کوچک اطراف ناف (لاپاراسکوپی) و در نهایت در صورت بزرگ بودن بودن فیبروم‌ها برداشتن رحم (هیسترکتومی) هستند. .
تشخیص نوع جراحی براساس مشخصات فیبروم، عوارض آن ، سن و روش های درمانی قبل توسط متخصص زنان صورت می‌گیرد.
نتیجه گیری
در نهایت فیبروم رحم یک بیماری قابل درمان است که با تشخیص به موقع و مناسب می‌توان به کنترل و جلوگیری عوارض جدی آن دست یافت. انتخاب روش درمانی مناسب بستگی به شرایط فردی بیمار و تشخیص متخصص دارد. از این رو مراجعه به پزشک متخصص زنان با تجربه و همچنین پیگیری برای کنترل و مدیریت این بیماری از اهمیت زیادی برخودار است.
