مسمومیت بارداری چیست و چرا باید به آن توجه کنیم؟ مسمومیت بارداری یکی از نگرانی‌های جدی دوران بارداری است که می‌تواند به خطرات جدی برای سلامت مادر و جنین منجر شود. آیا از علائم و روش‌های پیشگیری آن آگاه هستید؟ دکتر نسیم نوری نسب ، بهترین جراح و متخصص زنان و زایمان در کرمان ، تاکید می‌کند که آگاهی و مراقبت‌های منظم پزشکی می‌تواند خطرات مرتبط با این وضعیت را به حداقل برساند. با شناخت علائم اولیه و انجام اقدامات پیشگیرانه ، می‌توان از بروز مشکلات جدی تر در این دوران مهم جلوگیری کرد و بارداری سالمی را تجربه نمود.
مسمومیت حاملگی چیست؟
مسمومیت بارداری به انگلیسی (Preeclampsia) ، که به پره‌اکلامپسی شناخته می‌شود ، یک وضعیت جدی و بالقوه خطرناک در دوران بارداری است که معمولاً بعد از هفته ۲۰ بارداری بروز می‌کند. این وضعیت با فشار خون بالا و پروتئین در ادرار مشخص می‌شود و می‌تواند به آسیب به اعضای حیاتی بدن مانند کبد ، کلیه‌ها و سیستم عصبی منجر شود.
مسمومیت حاملگی می‌تواند بر سلامت مادر و جنین تأثیرات منفی جدی داشته باشد و در صورت عدم درمان ، ممکن است به عوارض جدی مانند اکلامپسی منجر شود.
مسمومیت بارداری چه علائمی دارد؟
در زمانی که خانم ها دچار مسمومیت پره اکلامپسی می شود بجز اصلی ترین نشانه ها ، ممکن است علائم بالینی دیگری را تجربه کنند که در ادامه همه آنها را شرح خواهیم داد :
- ورم دست‌ها و صورت
- سردرد شدید
- تغییرات بینایی مانند تاری دید
- کم شدن بینایی موقت
- درد در قسمت فوقانی شکم (به ویژه زیر دنده‌ها)
- تهوع و استفراغ
- کاهش ادرار
- افزایش ناگهانی وزن به علت احتباس مایعات
تفاوت پره‌اکلامپسی خفیف و شدید
پره‌اکلامپسی خفیف چه علائمی دارد؟ در پره‌اکلامپسی خفیف ، فشار خون سیستولیک مادر بالاتر از ۱۳.۹ و فشار خون دیاستولیک بیش از ۹ می‌شود. این نشان‌دهنده آغاز مشکلات فشار خون در دوران بارداری است و نیاز به مراقبت‌های پزشکی دارد.
اما در نوع شدید آن ، فشار خون مادر به بالاتر از ۱۴۰ بر روی ۱۱۰ می‌رسد. در این حالت ، وضعیت مادر بسیار خطرناک شناخته می شود و نیاز به مراقبت‌های ویژه دارد تا از پیشرفت به سمت آکلامپسی جلوگیری شود. توجه و پیگیری دقیق در این شرایط برای حفظ سلامتی مادر و جنین ضروری است.
مسمومیت بارداری تشنجی یا آکلامپسی
آکلامپسی ، مرحله‌ای پیشرفته از پره‌آکلامپسی است که با تشنج در دوران بارداری همراه است و می‌تواند خطرات جانی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد.
تشنج‌ها معمولاً بدون هشدار رخ می‌دهند و می‌توانند منجر به آسیب مغزی، خونریزی داخلی و مشکلات جدی دیگر شوند. درمان آکلامپسی اغلب از طریق مصرف داروهای ضد تشنج مانند سولفات منیزیم و در برخی موارد زایمان فوری امکان پذیر است.
درمان‌ها و راه کارهای کنترل مسمومیت حاملگی
درمان اصلی مسمومیت حاملگی زایمان است و سعی می‌شود که بارداری تا حد امکان به شکل طبیعی پیش برود. شدت پره‌اکلامپسی و وضعیت مادر و جنین تعیین کننده زمان زایمان است.
در موارد خفیف این نوع از مسمومیت ، بارداری تا زمان زایمان عادی ادامه می‌یابد ، اما در موارد شدید ، ممکن است نیاز به زایمان زودتر باشد.
برای درمان مسمومیت بارداری شدید ، داروهای کاهش‌دهنده فشار خون ، داروهای ضدتشنج مانند منیزیم سولفات و کورتیکواستروئیدها برای رشد ریه‌های جنین استفاده می‌شود. بعلاوه ، کربنات کلسیم تزریقی نیز به مقدار روزانه ۱-۲ گرم ممکن است تجویز شود.
عوارض مسمومیت بارداری برای جنین
دکتر نوری نسب متخصص زنان کرمان خاطر نشان می کند که این عارضه می‌تواند عوارض جدی برای جنین به همراه داشته باشد. یکی از عوارض شدید این وضعیت سندرم هلپ (HELLP syndrome) است که شامل همولیز (تخریب گلبول‌های قرمز)، افزایش آنزیم‌های کبدی و کاهش پلاکت‌های خون می‌باشد. این سندرم می‌تواند به نارسایی چندین عضو بدن منجر شود و خطراتی جدی برای مادر و جنین ایجاد کند.
جدا شدن جفت (Placental abruption) نیز یکی دیگر از عوارض پره‌آکلامپسی است که در آن جفت به طور زودرس از دیواره رحم جدا می‌شود و می‌تواند منجر به خونریزی شدید و کمبود اکسیژن برای جنین شود. نظارت دقیق و درمان سریع برای جلوگیری از این عوارض حیاتی است.
در مسمومیت بارداری چه بخوریم؟
در مسمومیت بارداری مصرف مواد غذایی مناسب می‌تواند نقش مهمی در مدیریت و کاهش علائم داشته باشد. در زیر به صورت موردی به برخی از این مواد غذایی اشاره می‌کنیم:
- پروتئین‌های با کیفیت: گوشت سفید مانند مرغ و ماهی، تخم‌مرغ، لوبیا، عدس و سایر حبوبات.
- میوه‌ها و سبزیجات تازه: مصرف میوه‌ها و سبزیجات به ویژه آن‌هایی که سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر هستند، مانند انواع توت‌ها، پرتقال، اسفناج، کلم بروکلی و هویج.
- غذاهای غنی از کلسیم: لبنیات کم‌چرب مانند ماست، شیر و پنیر، همچنین منابع گیاهی کلسیم مانند بادام، توفو و سبزیجات برگ‌دار.
- غذاهای حاوی منیزیم: مغزها و دانه‌ها (مانند بادام و تخمه کدو)، سبزیجات سبز تیره، آووکادو و موز.
- غلات کامل: مصرف برنج قهوه‌ای، جو، گندم کامل، و نان‌های سبوس‌دار به جای غلات تصفیه‌شده.
- محدود کردن نمک: کاهش مصرف نمک و پرهیز از غذاهای پرنمک و فرآوری‌شده مانند چیپس، غذاهای کنسروی و فست‌فودها.
- نوشیدن آب کافی: حفظ هیدراتاسیون بدن با نوشیدن مقدار کافی آب در طول روز.
- پرهیز از غذاهای پرچرب و سرخ‌کرده: کاهش مصرف غذاهای پرچرب و سرخ‌کرده که می‌توانند فشار خون را افزایش دهند.
